Itinuturo ng aking mga karanasan bilang bahagi ng alternatibong midya ang pagbibigay ng sapat na atensyon sa katangian at kahalagahan ng naturang tipo ng pamamahayag sa gitna ng tumitinding krisis panlipunan at pampulitika sa minamahal kong bayang Pinas. Nakita ko rin ang malaking pagkakaiba ng alternative media at ng tinatawag na mainstream media.
Madaling maunawaan ang pagkakaibang iyon kung babalikan ang tunay na papel ng midya sa lipunan. Ang midya ay itinuturing bilang Fourth Estate ng lipunan dahil ito ang institusyon na nagbibigay ng impormasyon at kamalayan sa taumbayan hinggil sa mahahalagang isyu at nagbibigay ng boses sa kanila sa pamamagitan ng pagbabantay sa mga galaw ng mga lingkod-bayan at ng malalaking korporasyon sa ngalan nila, at paglalantad sa mga kawalang-katarungan, kabulukan, katiwalian, at korapsyon sa lipunan.
Para sa isang lipunang demokratiko, mahalaga ang pagkakaroon ng kalayaan sa pamamahayag dahil iniluluwal nito ang independyenteng midya na maghahayag ng katotohanan nang walang kinatatakutan o kinikilingan. Kung bibigyan natin ng bagong diwa ang kasabihan ng manunulat na si Charles Maurice de Talleyrand, walang buhay ang gobyernong representantibo kung wala ang malayang pamamahayag.
Gayunman, wala ring buhay ang malayang pamamahayag kung ang midya ay kontrolado naman ng iilan. Ginagawa nilang sandata ang kanilang mga pahayagan at mga himpilan ng radyo at telebisyon para pangalagaan ang kanilang mga pansariling interes.
Nararapat na dapat bigyan ng espesyal na atensyon ang minamahal kong Pinas, ang bayan na may pinakamalayang midya sa buong Asya, dahil kontrolado ng mga oligarko at korporasyon ang mga pangunahing pahayagan, mga malalaking himpilan ng radyo at telebisyon, at maging ang mga online news service.
May kasabihan na ang sinumang may kontrol sa kapangyarihang pang-ekonomiya ang magkokontrol sa kapangyarihang pangkultura, panlipunan, pampulitika gaya ng mga pinagkukunan ng balita, impormasyon, kuwento, at opinyon kaya hindi na ako nagtataka kung bakit inililingid sa atin ng mga balita mula sa mainstream media ang tunay na kalagayan ng bayan at kung bakit tayo minamanipula at niloloko ng mga humahawak sa kanila.
Umaasa ang mainstream media sa mga insentibong natatanggap nila mula sa pagbebenta ng mga adbertismen at ng subskripsyon kahit ang ilan sa mga insentibong iyan ay taliwas sa tunay na layunin ng pamamahayag dahil ang midya ay isa ring negosyo na puwedeng pagkakitaan.
Kaya naman, nakatali ang kamay nila pagdating sa mga usapin na posibleng sumira sa mga pansariling interes ng mga humahawak sa kanila. Sa madaling salita, hindi puwedeng tirahin ng mainstream media ang mga interes na kinakatawan nila.
Kung ang mainstream media ay madaling gamitin at diktahan ng malalaking negosyo, ang alternatibong midya ay malaya sa anumang kontrol at impluwensya ng mga oligarko at korporasyon.
Kadalasan, itinuturing ang huli bilang kontrapelo ng una, kontra-establesimiento at behikulo ng mga kilusang popular para sa pagpapalaganap ng kanilang propaganda dahil sa pagsalungat sa mga naratibo at pananaw na nagsasantabi sa papel ng mga istrukturang panlipunan at pampulitika sa tumitinding kahirapan, katuguman, korapsyon, at kawalang-katarungan. Sa minamahal kong Pinas.
Unang nakilala ang mga katawagang alternatibong midya at “mosquito press” sa mga pahayagan na lantarang naglalabas sa mga balita, istorya, at sentimyento na inililingid ng mainstream media sa taumbayan hinggil sa diktadurang Marcos.
Gayunman, ang kasaysayan ng alternatibong midya sa bayang ito ay katumbas ng kasaysayan ng masalimuot na tunggaliang panlipunan dahil nagtutunggali ang naratibong pumapanig sa establesimiento at ang naratibong pumapanig sa mga ordinaryong mamamayan.
Pinupuno ng alternatibong midya ang mga kakulangan ng mainstream media pagdating sa pagtalakay sa mahahalagang mga balita at isyu gaya ng masaker sa Hacienda Luisita at Kidapawan, pamana ng gobyerno ni dating Presidente Noynoy Aquino, mga tunay na dahilan ng pagkapanalo ni Duterte bilang presidente sa pambansang halalan noong 2016 at ng pagkatalo ng oposisyon sa halalan noong 2019, mga basehan ng paglakas ng Dutertismo at pagdami ng mga tinatawag na DDS (“diehard Duterte supporters”, halaw mula sa notoryus na Davao Death Squad), madugong kampanya ng kasalukuyang administrasyon kontra droga, nagpapatuloy na paglaban ng mga Lumad, at mga konsekwensya ng pagtugon ng administrasyon sa pandemyang COVID-19.
Sang-ayon sa mga pagbabago sa produksyong midya at sa mga ugnayang panlipunan gaya ng pagsibol ng isang ekonomiya na nakabatay sa pamamahala sa kaalaman ng mga tao at ng demokratisasyon ng pagbabahagi ng impormasyon, ang pagsalungat ng alternatibong midya sa establesimiento ay tinutumbasan na ng mga pagsisikap nila na bigyan ng tinig at representasyon ang mga dukha at api sa lipunan sa kabila ng kawalan ng insentibong pang-ekonomiya.
Habang ibinibida ng mainstream media ang kawalan nito ng kinikilingang panig at ang pagiging patas umano nito sa bawat aspeto ng isang usapin, inilalabas naman ng alternatibong midya ang tunay na kalagayan ng bayan, ang mga kabulukan at katiwalian sa mga institusyon, at ang panig ng mga tao na dapat lyamado sa tingin ng batas ngunit kulang ang espasyo na ibinibigay ng mainstream media at dehado sa kaayusang panlipunan at sistemang pangkatarungan na kumikiling sa impluwensya, kapangyarihan, at koneksyon.
Hindi umaasa ang alternatibong midya sa mga insentibo na natatanggap ng mga himpilan ng pribadong midya mula sa mga nagmamay-ari at nagpopondo sa kanila dahil sumasandig ang una sa suporta ng mga kilusang popular at ng mga ordinaryong mamamayan. Kaya naman, ang alternatibong midya ay isang uri ng aktibismo at adbokasiya dahil sa apat na pangunahing dahilan.
Una, ang alternatibong midya ay pumapanig sa masa at sumasalungat sa mga istruktura na lumilikha ng mga kawalang-katarungan laban sa kanila.
Ikalawa, itinatampok nito ang mga isyu, istorya, sentimyento, at ekspresyon na hindi masyadong pinapansin o isinasantabi ng mainstream media.
Pangatlo, ipinaparating nito ang isyung masa at ang mga kaisipan at paninindigang maka-mamamayan kahit wala silang natatanggap na mga insentibong pang-ekonomiya.
At panghuli, ibinubulgar nito ang mga korapsyon, kabulastugan, at imoralidad na hindi alam ng marami.
Dito sa minamahal kong Pinas, ang alternatibong midya ay naging laman ng mga balita dahil sa dalawang usapin. Una, itinuring ng estado ang Altermidya (Altermidya – People’s Alternative Media Network) at mga kasaping organisasyon nito bilang isang organisasyong “prenteng komunista” dahil sa umano’y pagkiling nito sa mga “maka-Kaliwang” grupo kaya ilan sa mga kasapi ng alternatibong midya ang tinarget ng mga koersibong aparato ng estado dahil sa koneksyon umano nila sa mga komunista.
Panghuli, lumabas sa imbestigasyon ng Quirium Media Foundation ang mga ebidensya na nagtuturo umano sa posibleng partisipasyon ng mga IP server ng militar sa malawakang mga distributed denial of service (DDoS) attack laban sa KARAPATAN at sa Altermidya at sa mga kasapi nito gaya ng Northern Dispatch, Pinoy Weekly, Bulatlat, at Kodao Productions.
Bilang isang kasapi ng alternatibong midya, naniniwala ako na ang mga organisado, sistematiko, at koordinadong pag-atake sa alternatibong midya sa bansa ay naglalayong busalan ang malayang pamamahayag at pigilan ang ang paglalantad nito sa tunay na kalagayan ng masang api, gutom, at hikahos.
Kapag wala ang presensya ng alternatibong midya sa minamahal kong Pinas, walang tinig ang mga taong binabalewala, isinasantabi, o hindi nirerepresenta nang maayos ng mainstream media at walang babangga sa mga naratibo at perspektiba na isinasaksak ng establesimiento sa lalamunan ng masa at maging sa pagsuporta umano ng estado sa paglaganap ng manipulasyon, disimpormasyon at misimpormasyon.
Ang pamamahayag na pumapanig sa mga ordinaryong mamamayan ay katumbas ng pagtataguyod sa malayang pamamahayag. Dahil ang pagtataguyod at pagtatanggol sa kalayaan sa pamamahayag ay kasama sa nagpapatuloy na malawak na paghahangad ng mga ordinaryong mamamayan para sa katuparan ng ipinapangakong bagong kaayusang panlipunan na nakabatay sa katarungang panlipunan, kalayaang pang-ekonomiya, at pagbabagong pampulitika.
Pinatunayan ito ng buong-pusong pakikiisa ng mga grupo ng alternatibong midya sa mga pagkilos laban sa pagpapasara ng kasalukuyang gobyerno sa ABS-CBN network na pagmamay-ari ng mga Lopez. Hindi dahil ipinagtatanggol ang mga oligarko, kundi dahil pinapahalagahan nito ang malayang pamamahayag bilang pundasyon ng isang lipunang demokratiko. Isinasabuhay ng alternatibong midya ang paalala ng namayapang mamamahayag at tagapagtanggol ng karapatang-pantao na si Nonoy Espina na ang pamamahayag ay malaya, hindi dahil hinahayaan ito na maging malaya, kundi dahil ipinaglalaban ang maging ganoon.
Bilang pagninilay, naniniwala ako na hindi maaaring balewalain ang papel ng alternatibong midya sa gitna ng ‘new normal’ at ng mga paghahanda para sa pambansang halalan sa 2022 dahil ito ang magsisiguro na matatalakay ng mainstream media ang mga isyung bayan at hindi mauulit ang nakakahiyang pagtalakay sa personalidad at apelyido ng mga kandidato gaya ng mga pangyayari sa kasagasagan ng halalan noong 2010.
Sa isang banda, nararapat na itanong ng alternatibong midya sa mga posibleng kandidato sa darating na halalan kung ano ang kanilang malinaw na paninindigan at pananaw hinggil sa mahahalagang isyung bayan. Ang mga isyu gaya ng ayudang panlipunan para sa ordinaryong mamamayan sa gitna ng pandemya, posibleng pagbagsak ng ekonomiya ng minamahal kong Pinas, epekto ng Rice Tariffication Law sa mga magsasaka, pagdami ng mga self-employed at impormal na manggagawa dahil sa krisis sa trabaho, pagtaas ng presyo ng mga pagkain at inumin dahil sa implasyon, malawakang demolisyon sa mga komunidad ng mga maralitang tagalungsod para sa mga proyektong Build Build Build, tumitinding paghihikahos at kagutuman na nararanasan ng mayorya, isyu sa Dagat Kanlurang Pilipinas, Anti-Terrorism Act of 2022 at ang umano’y gera laban sa mga kritiko ng gobyerno, kampanya kontra droga at kriminalidad, at katiwalian at korapsyon sa gobyerno.
==
Si J.V. Ayson ay isang mag-aaral sa ikatlong taon sa Bachelor of Arts in Communication sa Trinity University of Asia.
